Đề luyện “Mùa xuân nho nhỏ”

 “MÙA XUÂN NHO NHỎ”

 Thanh Hải

Bài 1: Cho câu thơ “Mọc giữa dòng sông xanh”

1. Chép chính xác 5 câu tiếp theo để hoàn chỉnh khổ thơ.
2. Hoàn cảnh bài thơ có gì đặc biệt?
3. Tìm và phân tích tác dụng của BPNN sử dụng ở 2 câu đầu. Trong chương trình Ngữ văn 9 cũng có bài thơ sử dụng biện pháp tương tự, tìm bài thơ và câu thơ đó.
4. Tìm một thành phần biệt lập trong khổ thơ mà em vừa chép.
5. Phân tích 2 câu thơ cuối của khổ thơ trên.

Bài 2

1. Tìm các từ láy trong khổ thơ 2 và phân tích tác dụng
2. Có thể thay từ “xôn xao” bằng “lao xao” được không? Vì sao?
3. Các từ “mùa xuân” và “lộc” được hiểu theo những nghĩa nào?
4. Viết đoạn văn T-P –H khoảng 12 câu phân tích khổ 2, trong đó sử dụng 1 thành phần cảm thán và 1 phép thế.

Bài 3. Viết đoạn văn T – P – H phân tích khổ  3, trong đó sử dụng 1 câu phủ định và 1 phép lặp.

Bài 4.

1. Chỉ rõ những biện pháp tu từ trong khổ thơ 4
2. Vì sao ở khổ đầu tác giả xưng “tôi”, đến khổ thơ 4 lại xưng “ta”
3. Trong 1 bài thơ khác của chương trình Ngữ văn 9 cũng xuất hiện hình ảnh con chim và cành hoa. Chép chính xác khổ thơ đó và nêu tên tác giả, tác phẩm.
4. Vì sao tác giả lại viết : Ta làm con chim hót/Ta là một cành hoa” mà không viết “Ta là…”
5. Viết đoạn văn T – P – H khoảng 12 câu phân tích khổ 4 bài thơ. Sử dụng 1 câu bị động và 1 thành phần khởi ngữ.
6. Trình bày suy nghĩ về sự cống hiến

Bài 5

1. Chỉ ra các BPTT ở khổ 5 và phân tích tác dụng
2. Trình bày suy nghĩ của em (khoảng 2/3 trang giấy thi) về mục đích, lí tưởng sống của mình trước khi bước vào tuổi thanh niên
3. Trình bày suy nghĩ em (khoảng 2/3 trang giấy thi) về vấn đề “cho” và “nhận” trong cuộc sống.

Bài 6.

1. Chép chính xác những câu thơ có từ “mùa xuân” và cho biết ý nghĩa của từng trường hợp.
2. Viết đoạn văn T – P – H khoảng 12 câu phân tích khổ cuối bài thơ. Trong đoạn có sử dụng một câu mở rộng thành phần biệt lập và 1 khởi ngữ
3. Trình bày suy nghĩ về tình thần lạc quan trong cuộc sống

Luyện tập

MÙA XUÂN NHO NHỎ (Thanh Hải)

Phần I

Hình ảnh mùa xuân đất nước hiện lên thật  đẹp trong những vần thơ của Thanh Hải:

Mùa xuân người cầm súng,

Lộc giắt đầy trên lưng.

Mùa xuân người ra đồng,

Lộc trải dài nương mạ.

Tất cả như hối hả,

Tất cả như xôn xao…  

                         (Mùa xuân nho nhỏ – Thanh Hải)

Câu 1. Hãy trình bày mạch cảm xúc của bài thơ.

Câu 2. Trong khổ thơ trên, từ “lao xao” có thể thay thế cho từ “xôn xao” được không? Vì sao?

Câu 3. Bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ” cho ta thấy niềm mong muốn được sống có ích, cống hiến cho đời là một lẽ tự nhiên như con chim mang đến tiếng hót, bông hoa toả hương sắc cho đời của Thanh Hải. Trong bài “Một khúc ca xuân”, Tố Hữu cũng có những suy ngẫm tương tự: “Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình”.

Bằng một đoạn văn khoảng 2/3 trang giấy thi, trình bày ý kiến của em về quan niệm sống nói trên trong câu thơ của Tố Hữu.

Phần II

Trong sáng tác cuối cùng của cuộc đời cầm bút,  nhà thơ Thanh Hải đã viết :

                                          …Ta làm con chim hót

                          Ta làm một cành hoa

                          Ta nhập vào hòa ca

                          Một nốt trầm xao xuyến.

                          Một mùa xuân nho nhỏ

                          Lặng lẽ dâng cho đời

                          Dù là tuổi hai mươi

                          Dù là khi tóc bạc…

                         (Mùa xuân nho nhỏ – Thanh Hải)

Câu 1. Trong những câu  thơ trên, biện pháp nghệ thuật  ẩn dụ và hoán dụ  được tác giả sử dụng qua những từ ngữ, hình ảnh nào? Nêu hiệu quả nghệ thuật của những biện pháp tu từ đó.

Câu 2. Từ hai khổ  thơ trên và những hiểu biết xã hội, em hãy viết đoạn văn khoảng 2/3 trang giấy thi trình bày  suy nghĩ về lí tưởng sống của tuổi trẻ hiện nay.

Phần III

Mùa xuân nho nhỏ là tiếng lòng tha thiết, là tình yêu đối với đất nước, cuộc đời, là thể hiện khao khát chân thành của nhà thơ. Tác giả muốn góp “một mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của cuộc đời, của dân tộc. Bài thơ theo thể 5 tiếng, nhạc điệu trong sáng, gần gũi với dân ca. Những hình ảnh đẹp, giản dị, những so sánh và ẩn dụ sáng tạo đã góp phần diễn tả ước nguyện khiêm nhường mà vô cùng thiêng liêng, cao đẹp của Thanh Hải.

Câu 1. Nêu hoàn cảnh sáng tác và mạch cảm xúc của bài thơ?

Những hình ảnh đẹp, giản dị, những so sánh và ẩn dụ sáng tạo đã góp phần diễn tả ước nguyện khiêm nhường mà vô cùng thiêng liêng, cao đẹp của Thanh Hải. Hãy chỉ ra những hình ảnh so sánh và ẩn dụ trong bài thơ trên.

Câu 2. Kể tên một bài thơ trong chương trình Ngữ văn THCS cũng được làm theo thể 5 tiếng như bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải (nêu rõ tên tác giả).

Câu 3. Thực hiện yêu cầu sau

a) Chép lại hai khổ thơ trong bài thể hiện ước nguyện muốn góp “một mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của cuộc đời, của dân tộc của Thanh Hải.

b) Viết đoạn văn Tổng – Phân – Hợp khoảng 15 câu cảm nhận nguyện ước của Thanh Hải trong đoạn thơ vừa chép, trong đó có dùng phụ chú và câu phủ định dùng để khẳng định (gạch chân và chỉ rõ).

.

Đề sưu tầm